
หลุมพอเพียง ฟังชื่อแล้วหลายท่านอาจจะยังไม่ค่อยรู้จัก หลุมพอเพียงนั้นเป็นแนวคิดใน การปลูกต้นไม้หลายชนิดรวมกันหนึ่งหลุม ให้ต้นไม้แต่ละชนิดช่วยเหลือพึ่งพาซึ่งกันและกัน พึ่งพาอาศัยข้อดีของกันและกัน ยกตัวอย่าง ได้แก่ ต้นไม้ใหญ่ เป็นร่มเงาให้ต้นไม้เล็ก พืชเลื้อยคลุมหน้าดินลดการระเหยของน้ำในหน้าดิน ช่วยให้พืชในหลุมทนแล้งได้ดี
หรือพืชสมุนไพร ที่มีฤทธิ์แสบร้อย ช่วยขับไล่แมลงที่จะบุกรุกเข้ามาในสวน วันขอนำเสนอตัวอย่างหลุมพอเพียงซึ่งมีชื่อว่า “หลุมส้มตำ” จะเป็นอย่างไรนั้นไปดูกันเลย หลุมส้มตำ ประกอบด้วย ต้นกล้วย มะละกอ มะเขือ มะนาว พริก ที่ตั้งชื่อว่าหลุมส้มตำเนื่องจากพืชที่ปลูกนี้เป็นส่วนประกอบของส้มตำอาหาร ยอดนิยมของคนไทยนั้นเอง ซึ่งพืชจำพวกนี้เมื่อปลูกหลุมเดียวกันจะช่วยพึ่งพากันในด้านต่าง ๆ มากมาย
หลุมพอเพียง เป็นวิธีการบริหารจัดการ สิ่งที่อยู่ในหลุม เริ่มจากเตรียมพื้นที่ตามขนาดที่กำหนด แล้วก็ปลูกหญ้าแฝกเป็นรูปวงกลมหรือเป็นล็อกสี่เหลี่ยม จากนั้นปลูกไม้ในหลุมนี้ ลงได้ถึง 4 – 5 ประเภทในหลุมเดียว เพื่อลดภาระการรดน้ำ ปลูกซ้ำ และเกื้อต่อการ กำจัดศัตรูพืช เพราะให้ทุกอย่างพึ่งพากันเอง
ต้นไม้ที่จะปลูกในหลุมแบ่งเป็น 5 ประเภท
1 ไม้พี่เลี้ยง

ไม้พี่เลี้ยง เป็นไม้ที่ให้ร่มเงา เก็บน้ำ เก็บความชื้นโดยเฉพาะช่วงร้อนหรือหน้าแล้ง ยกตัวอย่าง ได้แก่ กล้วยน้ำว้า กล้วยหอม ควรปลูกทางทิศตะวันตก เพราะช่วยบังแสงช่วงบ่ายที่อากาศร้อนจัด เป็นพี่เลี้ยงให้พืชที่ไม่ชอบแดดจัดมาก ได้กล้วยเครือแรกเมื่อปลูก 1 ปี ก็ตัดทิ้ง ปล่อยหน่อใหม่ให้ทำงาน
ต้นไม้พี่เลี้ยงแต่ละชนิดมีจุดเด่นและจุดด้อยที่แตกต่างกัน ต้นมะขามเทศ เป็นไม้ตระกูลถั่ว ที่ปลายรากจะมีธาตุ ไนโตรเจน ที่จะช่วยให้พืชเจริญเติบโตได้ดี
แต่ต้นมะขามเทศ ก็มีจุดด้อยที่ซ้อนอยู่ในจุดเด่น นั้นก็คือเมื่อเราปลูกไปได้ 2-3 ปี ต้นมะขามเทศ จะอยู่โตเร็ว รากจะมีขนาดใหญ่ เมื่อต้นผักหวานป่า สามารถอยู่ได้โดยไม่ต้องอาศัยไม้พี่เลี้ยง และการที่จะต้องตัดเอาไม้มะขามเทศออก นี้เป็นยากเพราะว่าเรามีต้นผักหวานป่า อยู่ภายใต้ร่มเงา
2 ไม้ฉลาด

เป็นไม้ข้ามปี ที่สามารถเอาตัวรอดได้ดี เก็บผลได้นานพอสมควร ยกตัวอย่าง ได้แก่ ชะอม ผักหวาน มะละกอ ผักติ้ว ผักเม็ก เริ่มเก็บกินได้ตั้งแต่ 1 เดือนไปเรื่อยๆ
3 ไม้ปัญญาอ่อน

หรือ ไม้รายวัน เป็นไม้ล้มลุกปลูกง่ายตาย เร็ว ต้องคอยปลูกใหม่ ดูแลรดน้ำทุกวัน แต่เก็บผลได้เร็ว ได้ทุกวัน ยกตัวอย่าง ได้แก่ พริก มะเขือ กะเพรา โหระพา ตะไคร้ ข่า ฟักทอง แตงไทย แตงกวา ผักบุ้งจีน คะน้า ฯลฯ เริ่มเก็บกินได้ตั้งแต่ 15 วัน
4 ไม้บำนาญ

เป็นไม้ผลยืนต้น ใช้เวลาปลูก 2 – 4 ปี แต่เมื่อให้ผลผลิตแล้ว เก็บกิน เก็บขายได้เรื่อย ๆ ยกตัวอย่าง ได้แก่ ขนุน มะม่วง มะนาว กระท้อน เงาะ ทุเรียน มังคุด ยางพารา ฯลฯ ในหลุมหนึ่งควรเลือกปลูกแค่ประเภทเดียว
5 ไม้มรดก

เป็นกลุ่มไม้ใช้สอยที่อายุยืน ใช้เวลาปลูกนาน เก็บไว้เป็นมรดกให้ลูกหลาน ตัดขาย ก็ได้เงินก้อนใหญ่หรือจะเอาไว้ใช้ซ่อมแซมบ้านก็ได้ ยกตัวอย่าง ได้แก่ ประดู่ สักทอง ยางนา สะเดา พะยูง ชิงชัน ไม้พวกนี้เป็นไม้ใหญ่ ปลูกฝั่งตรงข้ามกับต้นกล้วย
ข้อดีของการ ปลูกพืชแบบหลุมพอเพียง

ถือเป็นกุศโลบายอย่างหนึ่งที่ทำให้พืชหลักที่ต้องการปลูก ยกตัวอย่าง ได้แก่ ไม้ผล ไม้ยืนต้น ไม้ป่ายืนต้น เจริญเติบโตและมีโอกาสรอดสูง
ที่มา เส้นทางเศรษฐี, มติชนออนไลน์, agri.ubru.ac.th
ภาพประกอบเนื้อหาจากอิเตอร์เน็ต
อ้างอิงข้อมูลจาก : https://www.parinyacheewit.com/
1,123 total views, 4 views today